Íåëüìà, ï³äâèä íåëüìà stenodus leucichthys (ï³äâèä nelma)

Íåëüìó, ï³äâèä íåëüìà Stenodus leucichthys (ï³äâèä nelma)

Íåëüìó, ï³äâèä íåëüìà
Stenodus leucichthys (ï³äâèä nelma)

ÕÐÅÁÅÒͲ - VERTEBRATA
çàã³í: Ëîñîñåîáðàçíèõ - Salmoniformes
ñ³ìåéñòâî: ѳãîâ - Coregonidae
ð³ä: Stenodus
Àâòîð: Pallas, 1773
Êàòåãîð³ÿ: 1 - çíàõîäÿòüñÿ ï³ä çàãðîçîþ
çíèêíåííÿ ïîïóëÿö³¿ íåëüìè
ªâðîïåéñüê³é ÷àñòèí³ Ðîñ³¿.

ïîïóëÿö³ÿ: ªâðîïåéñüêà ÷àñòèíà Ðîñ³¿.

³äåî: Íåëüìà ³ ìóêñóí. Íåççÿÿÿÿÿ !!!

ïîøèðåííÿ: Îïèñàíà ç ð. Òóðà (áàñ. Îá³). Íàñåëÿº âñ³ ð³÷êè ϳâí³÷íîãî Ëüîäîâèòîãî îêåàíó â³ä Á³ëîãî ìîðÿ íà çàï. äî ð. Ìàêêåíç³ (Êàíàäà) íà ñõ.,  Ðîñ³¿ äî ð. Àíàäèðÿ âêëþ÷íî [1]. Ó ªâðîïåéñüê³é ÷àñòèí³ Ðîñ³¿ ðàí³øå çóñòð³÷àëàñÿ â ðð. Ïîíîé, Êåìü (ãèðëî), Îíåãà (îç. Âîæå ³ Ëà÷à) - îñòàíí³ì ÷àñîì çíèêëà ç Êåì³, ñòàëà äóæå ð³äê³ñíà â ð. Ïîíîé, îç. Âîæå ³ Ëà÷à. Ìåøêຠâ ðð. ϳâí³÷íà Äâ³íà (äî âåðõ³â`¿â), Ìåçåíü, Ïå÷îðà. Ó Ïå÷îð³ çàõîäèëà íà íåðåñò âèñîêî âãîðó çà òå÷³ºþ, â³äçíà÷åíà â ïðèòîêàõ ²ëè÷, Øóãîð, Óñà ³ Àäçüâà (äî Âàøóòê³íèõ îç.) - â âåðõ³â`ÿõ (ßêøà, Êóðüÿ) âæå â 40-³ ðð. çóñòð³÷àëàñÿ îäèíè÷íèìè îñîáèíàìè [2]. Îïèñàí³ âèïàäêè çàõîäó íåëüìè â ð. Êîðîòà³õà. Êóáåíñêîé íåëüìà (æèòëîâà ôîðìà) ïîõîäèòü â³ä ïðîõ³äíî¿ Ñåâåðîäâ³íñüêó, ÿêà â³äâ³äóâàëà íåðåñòîâèùà â ïðèòîêàõ Êóáåíñêîãî îç. äî ïîáóäîâè â 1834 ð ãðåáë³ íà ð. Ñóõîíå.


̳ñöå ïðîæèâàííÿ: Íàï³âïðîõ³äíà ðèáà. Ó äåÿêèõ îçåðàõ (Êóáåíñêîå, Çàéñàí, Âåëèêå Íåâ³ëüíè÷å, Âåëèêå Âåäìåæå), âîäîñõîâèùàõ (Íîâîñèá³ðñüêå) ³, ìîæëèâî, â ð³÷êàõ (Áèÿ, Êàòóíü, Òóðà, Èíäèãèðêà) óòâîðþº æèòëîâ³ ôîðìè. Äëÿ íàãóëó ñïóñêàºòüñÿ â ïîíèççÿ ð³÷îê ³ âèõîäèòü â îïð³ñíåí³ ä³ëÿíêè ìîðÿ, çóñòð³÷àþ÷èñü ïðè ñîëîíîñò³ äî 18-20permil- [1]. Õàð÷óºòüñÿ ìîëîääþ ðèá. Êóáåíñêîé íåëüìà âåñü ÷àñ æèâå â îçåð³, íà íåðåñò éäå â ðð. Êóáåíà ³ Âåëèêà Åëüì.  Ïå÷îðà ïî÷èíຠâõîäèòè ç Ïå÷îðñüêî¿ ãóáè íåçàáàðîì ï³ñëÿ ðîçòèíó ð³÷îê ³ éäå ïðîòÿãîì óñüîãî ë³òà ³ âîñåíè. Íåðåñò ïå÷îðñüêî¿ íåëüìè íàñòຠïðè äîñÿãíåíí³ äîâæèíè 70 ñì ³ â³êó 13 ðîê³â. ³äîì³ åêçåìïëÿðè ó â³ö³ 16 ðîê³â ïðè äîâæèí³ ïîíàä 90 ñì ³ ìàñ³ áëèçüêî 8 êã. Êóáåíñêîé íåëüìà äð³áí³øå: ãðàíè÷í³ ðîçì³ðè 81 ñì ³ ìàñà 7.2 êã, ùî ïåðåâàæàþòü ðîçì³ðè ðèá â ð³÷ö³ íà íåðåñòîâèùàõ 61-74 ñì ³ 3-5.5 êã.

³äåî: Íåëüìà - êðàùèé ïîäàðóíîê ðèáàëö³!

Ñàìö³ äîçð³âàþòü ó â³ö³ 4+, ñàìêè - 5 +. Ïëîäþ÷³ñòü 92-180 òèñ. ( ñåðåäíüîìó 132 òèñ.) ²êðèíîê. Çàõ³ä â ð³÷êè Êóáåíñêîé íåëüìè ïî÷èíàºòüñÿ â ñåðïí³-âåðåñí³-íåðåñò íà ï³ùàíèõ ãðóíòàõ â æîâòí³ ïðè òåìïåðàòóð³ âîäè 4-6 ° Ñ. Ëè÷èíêè âèõîäÿòü â êâ³òí³ ³ â³äðàçó ñêî÷óþòüñÿ â îçåðî. Ìàëüêè æèâëÿòüñÿ ñïî÷àòêó çîîïëàíêòîíîì, â ëèïí³ ïåðåõîäÿòü íà ìîëîäü ðèá (îêóíü, éîðæ, ïëîòâà, ÿçü ³ ³í.) [3].


÷èñåëüí³ñòü: ×èñåëüí³ñòü ð³çêî çíèæóºòüñÿ ó âñ³õ ì³ñöÿõ ïðîæèâàííÿ. Äîñòîâ³ðí³ äàí³ ïî îö³íö³ ÷èñåëüíîñò³ íåëüìè â ðð. Ïîíîé, Îíåãà ³ Ìåçåíü â³äñóòí³, â³äçíà÷àþòüñÿ ëèøå ïîîäèíîê³ âèïàäêè ¿¿ çàòðèìàííÿ. Ó Ï³âí³÷í³é Äâ³í³ ³ Ïå÷îð³ çóñòð³÷àºòüñÿ ÷àñò³øå. Ó Êåì³ äàíèõ ïðî çàòðèìàííÿ íåëüìè íåìຠç 1931 ð  Êóáåíñêîì îç. óëîâè â 1938-1973 ðð. êîëèâàëèñÿ â³ä 0.1 äî 62 ò, ñêëàäàþ÷è â ñåðåäíüîìó 1.1 ò àáî 0.3% â³ä ïðîìèñëîâîãî âèëîâó. Íàéá³ëüø³ óëîâè ïðèïàäàëè íà ï³ñëÿâîºíí³ ðîêè: â 1948-1952 ðð. - 21 ò, â 1953-1957 ðð. - 35.5 ò-ìàêñèìàëüíèé óëîâ ñêëàâ 62 ò (1953 ð). Ó 70-³ ðð. óëîâè êîëèâàëèñÿ â³ä 0.1 äî 1.2 ò. Ó 1980 ð áóëî âèëîâëåíî 1.9 ò, â 1981 ð - 1.0 ò, â 1982 ð - 1.5 ò, â 1987 ð - 0.5 ò. Ó 1994-1995 ðð. âèëîâëþâàëîñÿ íå á³ëüøå 100 ñòàòåâîçð³ëèõ ðèá. Çà îñòàíí³ 15-20 ðîê³â ÷àñòêà íåâðàõîâàíîãî (ëþáèòåëüñüêîãî ³ áðàêîíüºðñüêîãî) âèëîâó íàáëèæàëàñÿ äî âåëè÷èíè ïðîìèñëîâîãî âèëîâó, ç 1993 ð ïåðåâèùèëà éîãî.

˳ì³òóþ÷èì ÷èííèêîì äëÿ âñ³õ ïîïóëÿö³é íåëüìè - ³íòåíñèâíèé âèëîâ ³ ïîã³ðøåííÿ åêîëîã³÷íî¿ ñèòóàö³¿ íà âîäîéìàõ, â ïåðøó ÷åðãó çàáðóäíåííÿ. Äëÿ Êóáåíñêîãî îç., Êð³ì òîãî, çì³íà óðîâåííîãî ðåæèìó, îñîáëèâî â çèìîâèé ïåð³îä, ïîÿâà çèìîâîãî äåô³öèòó êèñíþ, çàáðóäíåííÿ íåðåñòîâèù â ð. Êóáåíå çà ðàõóíîê ìîëåâîãî ñïëàâó ë³ñó, ÿêèé çàñì³÷óº íåðåñòîâèùà ³ çì³íþº õ³ì³÷íèé ñêëàä âîäè â ð³÷ö³ (â 1975 ð ç 14 ³ñíóþ÷èõ íåðåñòîâèù íåëüìè â ð. Êóáåíå ïðèäàòíèìè äëÿ íåðåñòó âèçíàí³ ò³ëüêè 8). Ç òðàâíÿ ïî æîâòåíü îçåðî ôàêòè÷íî ôóíêö³îíóº ÿê âîäîñõîâèùå, òîìó ùî çà äîïîìîãîþ âîäîï³äéîìíîþ ãðåáë³ øëþçó "Çíàìåíèòèé" ï³äòðèìóºòüñÿ íåîáõ³äíèé äëÿ ñóäíîïëàâñòâà ð³âåíü âîäè. Íàì³÷åíî ïóñê âîäîâîäó îç. Êóáåíñêîå-Âîëîãäà äëÿ ïîë³ïøåííÿ âîäîïîñòà÷àííÿ æèòåë³â ³ ï³äïðèºìñòâ îáëàñíîãî öåíòðó (äî 226 òèñ. Ì3 íà äîáó), ùî, áåçñóìí³âíî, çì³íèòü ã³äðîëîã³÷íèé ðåæèì îçåðà.

Íåîáõ³äíî øòó÷íå ðîçâåäåííÿ, êðèîêîíñåðâàöèÿ ãåíîìîâ- äëÿ çáåðåæåííÿ Êóáåíñêîé íåëüìè - ïîâíå ïðèïèíåííÿ ìîëåâîãî ñïëàâó ë³ñó ïî ð. Êóáåíå (ïëàíóâàëîñÿ ïðèïèíèòè â 1995 ã.) ³ î÷èùåííÿ ðóñëà ð³÷êè â³ä òîïëÿêîâ, ñòâîðåííÿ êîìïëåêñó âîäîîõîðîííèõ çîí íà îç. Êóáåíñêîì ³ ðð. Êóáåíå ³ Ñóõîíå, ðåêîíñòðóêö³ÿ ãðåáë³ íà ð. Ñóõîíå ç ìåòîþ ïîë³ïøåííÿ óðîâåííîãî ðåæèìó îçåðà â çèìîâèé ïåð³îä.

³äåî: íåëüìó íà ñï³í³íã

äæåðåëà: 1. Ðåøåòíèêîâ, 1980 2. ͳêîëüñüêèé òà ³í., 1947- 3. Ò³òåíêîâ, 1961.
Óêëàäà÷³: Þ.Ñ. Ðåøåòí³êîâ

Ðèáîëîâëÿ íà Ðèá³íñüêîìó âîäîñõîâèù³


Ïîä³ëèñÿ â ñîö ìåðåæàõ:

Óâàãà, ò³ëüêè ÑÜÎÃÎÄͲ!
—õîæå
Óâàãà, ò³ëüêè ÑÜÎÃÎÄͲ!